Annelerimiz bizi boşuna “uyusun da büyüsün” diyerek büyütmemiş. Uyku büyüme için en az beslenme kadar önemlidir ve sağlıklı bir hayatın anahtarıdır. Bebekler özellikle hayatlarının ilk 3 yılında hızlı gelişim dönemindedir ve burada edindikleri tüm kazanımlar onları hayatları boyunca etkileyecektir. Beyin gelişiminin %80 ini bu dönemde tamamlayan bebeklerin beyin büyüklükleri neredeyse yetişkinlerinki ile aynı seviyeye ulaşmıştır.
Annelerin %80’i uykunun bebeklerine faydasını bilmiyor
Çocukları için en iyiyi düşünen, araştıran ve bunun için hiçbir özveride bulunmaktan çekinmeyen anneler, maalesef uykunun bebekler üzerindeki etkisi konusunda yeterli bilgiye sahip değiller. Türkiye’de yapılan bir araştırmaya göre annelerin %80’i uykunun bebek gelişimi üzerindeki etkisi hakkında bilgi sahibi olmadığını ifade etmiştir.
Biz yetişkinler için bile hayatımızı oldukça farklı yolla etkileyen uyku ya da uykusuzluk, bebeklerin gün içindeki huzuru, mutluluğu yanı sıra fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimleri için de olmazsa olmaz. Bu dönemde yapılan birçok hata, neredeyse telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurabilir.
Öncelikle uykunun neden önemli olduğundan bahsedelim:
- Uyku enerjimizi yeniler
- Bağışıklık sistemimizi güçlendirir
- Mantıklı karar verme yeteneği sağlar
- Ruh halimizin, depresif, agresif ve mutsuz olmasını engeller.
Buna ek olarak uyku, bebeklerde;
- Özellikle karanlıkta yapılan bir uykuda hipofiz bezinin büyüme hormonu salgılamasını & salgılanan melatonin hormonu ile bağışıklık sisteminin gelişmesini sağlar.
- Beynin nöronlar arasında daha güçlü bağlar kurarak gelişmesini sağlar.
- Etrafa karşı ilgiyi, uyumu ve kolayca yoğunlaşabilme yetisini kuvvetlendirir.
- Uyanıkken öğrendiklerinin organize edilmesini ve onların kalıcı bir bilgiye dönüşmesini sağlar.
Geceleri kesintisiz uyumak, bebeklerin zihin gelişimi için elzemdir
Özellikle kesintisiz ve deliksiz bir uyku uyuyan bebekler, gelişimleri için geceleri REM uykusuna ihtiyaç duyarlar. Bu uykuya aynı zamanda aktif uyuma da denir. Bebeğinizin aktif bir şekilde uyuduğunu, hızlı hareket eden gözkapaklarından, kıpırdayan dudaklardan, gülümsemesinden ve hızlı nefes alıp verisinden anlayabilirsiniz. REM uykusu, uyku ile uyanıklık arasında bir yer olduğu için çevresel faktörlere çok açık olan bebek, sık uyanmalar nedeniyle gelişiminde problemler yaşayabilir. Geceleri sık sık uyanan bebekler, gün içerisinde edindikleri tecrübeleri işlemeye ve bilgiye dönüştürmeye fırsat bulamayacakları için ertesi güne, yeni şeyler öğrenmeye hazır olarak başlayamayacaklardır. Bu nedenle bebeklerinizin özellikle gece uykularının kesintisiz olmasına çok önem vermek gereklidir.
Bebeklerin ve yetişkinlerin uyku ihtiyaçları cinsiyete ve yaşa göre değişkenlik gösterir. Örneğin yeni doğan bir bebeğin günlük ihtiyacı olan uyku 11-18 saat arasındayken, 1 yaşına yaklaşmış bir bebekte bu 10-13 saat arasındadır. Yetişkinlerde ise 6-8 saat arası uyku yeterlidir.
Bebek her uyandığında emzirmek, hatalı bir davranıştır
Birçok aile gece boyunca bebeğin sık uyanmasının nedenini açlık olarak değerlendirip emzirme döneminin bitmesi ile bebeğin kesintisiz uyuyabileceğini düşünür. Beslenme de elbette ki bebekler için elzemdir. Aç bir bebek de kesintisiz uyuyamaz. Ancak bebeğiniz gece her uyandığında onu beslemek, annelerin sıklıkla başvurduğu bir hatadır. Hatta zaman zaman bebeğin kesintisiz uyuyamamasına bile neden olabilir. Aşırı tok olan bebekler, aşırı yemek yemiş bir yetişkin gibi, rahat uyuyamazlar. 6. Aydan itibaren bebekler, tıbbi olarak bir mani olmadığı sürece, 11 saat beslenmeden, kesintisiz olarak uyuyabilirler.
Bebeğinizin iyi uyuyabilmesi için birkaç öneri verelim:
- Bebeğinizin aç olmadığından emin olun, ama aşırı da tok olmamalı.
- Bebeğiniz ile rutinler oluşturun. Bebeğinize oluşturacağınız rutin onun ayına göre değişkenlik gösterecektir.
- Uyku öncesinde bebeğiniz ile güreşmek, kovalamaca oynamak, kudurmak gibi fazla hareketli olacakları aktiviteler yapmayın. Bebeğinizin yavaşlaması uykuya geçişini kolaylaştıracaktır.
- Bebeğinizin aşırı yorgun olmadan, doğru zamanda uyumasına özen gösterin,
- Bebeğinizin uyku öncesinde telefon, ipad, televizyon gibi hızlı hareket eden ve parlak ışıklı elektronik uyarıcılardan uzak durmasını sağlayın.
- Bebeğinizin gün içinde hareket etmiş olması, temiz hava almış olması; bebeğinizin uykuya geçişini kolaylaştıracaktır.